KARA DELIKLER bolum 1

Evrenin doğuşu yaklaşık 13,7 milyar yıl önce başladı . Tekillikten doğan evren ilk başlarda çok sıcak ve yoğundu. Daha sonra evren şişmeye başladı ve bu aşamaya Kozmik şişme aşaması dendi . Kozmik Şişme aşaması sonlandığında evren yüksek düzeyde Kuark- Gluon plazmasından oluşuyordu. Kuarklar proton ve nötronları oluşturan atom altı parçacıklardır, gluonlar ise kuarkları birbirine bağlayan temel parçacıklardır. Big Bang'dan yaklaşık 10-6 sn (10 ÜZERİ -6 SN) sonra Kuarklar ve Gluonlar birleşerek protonları ve nötronları oluşturdu. Bu sırada evrenin sıcaklığı yeni protonlar ve anti-protonlar oluşturmaya yeterli değildi bu yüzden mevcut proton ve anti-protonlar birbirlerini yok ederek enerji açığa çıkarmaya başladılar . Daha sonra aynı olaya elektronlar ve pozitronlarda dahil oldu . Evren 1 dakika yaşındayken evrenin sıcaklığı 1 milyar kelvine düştü sonra döteryum ve hidrojen oluşmaya başladı . yani evren daha çok gençti ve hızla genişlemeye devam ediyordu ve evrenin dört yanındaki gaz bulutları kütle çekimi etkisi ile maddeleşip yıldızları galaksileri oluşturuyordu ve bu sırada evren sadece 550 milyon yıl yaşındaydı . Evrenin yaşını 13.7 miyar yıl kabul ettiğimizde bu çok kısa bir zamandı

Fark ettiyseniz şu ana kadar hiç kara deliklerden bahsetmedim kara delikleri oluşturabilmemiz için bir bilgiye daha ihtiyacımız var. Yıldızlar . Yıldızlar gaz ve toz bulutlarının kütle çekim etkisi altında birleşerek oluşurlar kütle arttıkça kütle çekimi de artar hidrojenler kütle çekimi ile merkeze toplanır çekirdek o kadar sıkılaşmaya başlar ki sonunda hidrojen atomları birbirleri ile çarpışarak helyumu ve aynı zamanda enerjiyi açığa çıkarır kütle çekiminin merkeze doğru olan etkisini dengelemek artık enerjinin elindedir. Bu sayede yıldız artık parlamaya başlar. Yıldızlar farklı kütlelerde farklı boyutlarda olabilirler ve kütlesi küçük olan yıldızların ömürleri ise uzun olur.

Neyse lafı uzatmayayım evren oluştu yıldız oluştu geriye sadece bir şey kaldı o da Kara delik . Peki nedir bu kara delik madem kara diyoruz öyleyse nereden biliyoruz bu gök cismini ? Öncelikle kara delik kütle çekiminin muazzam seviyelere ulaştığı, uzay zamanı büktüğü ve ışığın bile kaçamadığı birer ölüm makineleridir. Peki nasıl oluşurlar ? üst tarafta bir bilgi vermiştim yıldızlar ile alakalı kütle çekimine yenik düşmemek için hidrojenlerle helyumu oluşturarak enerji açığa çıkardıklarını söylemiştim işte orada eğer yıldızın yakıtı olan hidrojen biterse yıldızdan dışarı doğru çıkan ve çökmeyi engelleyen enerji biterse yıldız içine doğru çökmeye başlar ve bir seviyeden sonra o kadar küçük alanda o kadar çok madde ve kütle toplanır ki atomlar arası boşluklar kalmamaya başlar ve işte o anda büyük bir patlama ile kara delik oluşur . Şöyle örnek vereyim evreni bir çarşaf gibi düşünün ve gerin bir noktasına sivri bir aletle basınç uygularsanız ne olur ben söyleyeyim yırtılır . Bir noktada toplanan madde de bir nevi evreni deliyor gibi düşünebiliriz. Ve sonunda o kadar yoğun o kadar kuvvetli bir çekim oluşuyor ki ışık dahi içine girdiğinde kaçamıyor bu yüzden ona kara delik diyoruz çünkü içine dair görebildiğimiz hiçbir şey yok . Peki biz kara delikleri görüntülemeyi , onların var olduğunu bilmeyi nasıl başardık? Bence bu kısım bir sonraki yazımda devam etsin çünkü bu yazı çok uzun oldu ve sizi sıkmak istemem …

26/04/2020